Depresja

Depresja w czasie pandemii…

Obecna sytuacja na świecie jest dla nas czymś nowym, niecodziennym, według najnowszych badań w okresie pandemii wzrosła liczba zachorowań na depresję. Człowiek jako istota społeczna, funkcjonuje właściwie gdy wchodzi w różne role społeczne, w momencie gdy jesteśmy zmuszeni do ograniczenia życia społecznego lub okresowej izolacji nasze samopoczucie może się pogorszyć. W czasie kwarantanny nasze emocje zwykle są podobne, może to być złość, frustracja, lęk, apatia, zniechęcenie czy przemęczenie. Na nasz stan psychiczny może również wpływać to, czy przebywamy w domu sami, czy z domownikami. W czasie izolacji może nam doskwierać większe uczucie osamotnienia, codzienne wyjście do sklepu czy spotkania ze znajomymi a nawet odwiedziny rodziny możą stać się niemożliwe, w takiej sytuacji te ograniczenia mogą powodować zaburzenia depresyjne, których nie należy lekceważyć. W czasie pandemii COVID-19 ludzie doświadczają uczucie niepokoju, które może być spowodowane między innymi utratą członków rodziny czy utratą pracy, co za tym idzie źródła utrzymania, wtedy osoby będące w kryzysie psychicznym tą sytuacje mogą szczególnie dotkliwe odczuć.

Depresja – objawy

Aby rozpoznać depresję musi występować przynajmniej jeden z poniższych głównych kryteriów rozpoznania: obecność obniżonego (depresyjnego) nastroju i/lub wyraźnie zmniejszenie zainteresowania wszystkimi czynnościami dnia codziennego.

Objawy te muszą występować prawie codziennie, przez większą część dnia ponad dwa tygodnie. Człowiek powoli traci poczucie sensu, staje się bierny, nie wykazuje ochoty na żadną aktywność i jedyne, czego pragnie to samotność. Należy jednak pamiętac, że jeśli mamy gorszy dzień to nie oznacza, że mamy depresję, objawy depresyjne muszą się utrzymywać przez długi okres czasu.

Objawy cielesne depresji: zaburzenia miesiączkowania, bezsenność, duża potrzeba snu, spadek lub wzrost wagi, migreny, zmniejszone libido, brak apetytu, nadmierny apetyt, suchość w gardle, ciągłe zmęczenie.

Grupa pierwsza: ciągłe złe samopoczucie; brak humoru; utrata zainteresowań i przeżywania przyjemności; większe niż dotychczas zmęczenie.

Grupa druga: zaburzenia uwagi i koncentracji; niska samoocena; poczucie niskiej wartości; czarne i pesymistyczne myśli; chęć odebrania sobie życia; obniżony apetyt; czyny samobójcze; problemy ze snem.

Depresja – leczenie

Leczenie depresji odbywa się przy użyciu środków farmakologicznych, jak i psychoterapii. Zadaniem antydepresantów jest poprawienie nastroju chorego, zmniejszenie lęku i niepokoju, zniwelowanie zaburzeń snu, usprawnienie procesów myślowych i ruchowych. A jeżeli mowa o psychoterapii to istnieje wiele różnych nurtów, które mają charakterystyczne dla siebie metody terapeutyczne. Najważniejsze jest jednak w psychoterapii to, że pozwala ona na szybszy powrót pacjentów do zdrowia oraz wzmocnienie efektów farmakoterapii. Często prowadzona jest równolegle z zażywaniem środków farmakologicznych. Można skorzystać między innymi z takich form leczenia depresji, jak:

terapia psychodynamiczna – zakłada, że pacjent może postępowanie i sposób myślenia, zwłaszcza o sobie. W trakcie sesji analizowane są wydarzenia z dzieciństwa pacjenta – to w nich szuka się powodów niskiej samooceny i poczucia bezwartościowości. Terapeuta jest tutaj tylko obserwatorem, na swą osobowość wpływa tylko pacjent. Terapia prowadzona jest nawet latami;

terapia poznawcza – celem terapii jest zmiana i usunięcie schematów myślowych o negatywnym zabarwieniu. Terapeuta bierze czynny udział w tej psychoterapii i wskazuje pacjentowi alternatywne zachowania i sposoby rozwiązywania trudności. Terapia trwa dość krótko (zwykle ogranicza się do czasu trwania epizodu depresyjnego);

terapia interpersonalna – stosuje się ją, jeśli depresja jest odpowiedzialna za zaburzone relacje społeczne. Terapeuta jest aktywny i analizuje z pacjentem jego kontakty międzyludzkie, związki, relacje z krewnymi.

Przyczyny depresji:

Mimo wielu badań nad depresją, a także stosowaniu przynoszących dobre rezultaty terapii farmakologicznych i psychoterapii, wciąż nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie o podłoże depresji. Do najpowszechniejszych należą teorie o przyczynach depresji obejmujących czynniki psychospołeczne i biologiczne.

Do przyczyn zaburzenia neuroprzekaźnictwa można zaliczyć:
-stres;
-zmiany hormonalne – wywołane wahaniami nastroju, występujące po porodzie, związane z klimakterium czy PMS;
-leki – działania niepożądane leków na ciśnienie, przeciwlękowych, antykoncepcji czy podawanych osobom z chorobą Parkinsona;
-choroby somatyczne, np. tarczycy, zapalenie jelit, astma, cukrzyca, grypa, AIDS;
-uzależnienie od alkoholu lub narkotyków.

Zauważa się też rodzinne predyspozycje do depresji – mogą one mieć charakter dziedziczny, ale też wynikać z wychowywania się w konkretnych warunkach i wynoszenia z nich niekorzystnych cech czy zachowań psychospołecznych. Ryzyko rodzinne zachorowania na depresję dla krewnych I stopnia to ok. 10-13 proc.

Ważną rolę w powstawaniu depresji przypisuje się też czynnikom psychosocjologicznym, których znaczenie podkreślają różne teorie psychologiczne, w tym humanistyczna, psychoanalityczna czy poznawczo_behawioralna. Dzięki analizie stanów psychicznych człowieka opracowano psychoterapie, które okazują się skuteczne w leczeniu różnych postaci depresji.

Czynniki biologiczne:
W ostatnich latach duże uznanie ma hipoteza, która zakłada, że depresja wiąże się z wadliwą funkcją neuroprzekaźników w mózgu: serotoniny i noradrenaliny, a także dopaminy. W czasie depresji zachodzą zmiany biochemiczne w mózgu, zmienia się metabolizm mózgu, przepływ krwi przez mózg, wydzielanie hormonów, dobowe rytmy fizjologiczne. Ten rodzaj zaburzeń leży u podłoża depresji, tzw. endogennych, które występują w przebiegu chorób afektywnych (nawracających zaburzeń depresyjnych, czy dwubiegunowych).

Czynniki psychologiczne:
Jednym z czynników psychologicznych może być typ osobowości, a przede wszystkim cechy charakteru, które są w znacznym stopniu uwarunkowane genetycznie. Należą do nich np.: wrażliwość na bodźce, odporność na różnego typu przeciążenia, w tym stres, wydolność, aktywność, tendencja do reagowania lękiem i niepokojem. Również istotną rolę odgrywa sposób reakcji na trudne sytuacje, samoocena, przekonanie o nastawieniu innych ludzi, zaufanie do siebie itp.

Wsparcie bliskich przy leczeniu depresji

Spora grupa ludzi, mimo zauważonych silnych objawów depresji, nie chce iść do lekarza i podjąć leczenia. Mają obawy, że rodzina czy otoczenie negatywnie zareaguje. Uważają, że sami sobie mogą pomóc, i przezwyciężyć chorobę. Depresja nieleczona lub leczona domowymi sposobami może być dużym zagrożeniem dla zdrowia lub życia chorego. Czynnikiem silnie wpływającym na zachowanie oraz stan osoby chorej jest wsparcie ze strony rodziny oraz przyjaciół. Osoby najbliższe zapewniające choremu poczucie bezpieczeństwa oraz opiekę w trudnych chwilach, są bardzo ważne w walce z chorobą. Kiedy ma się wsparcie bliskich osób, łatwiej jest przezwyciężać przeciwności. Osoby chore na depresje mogą nie doceniać, a nawet nie zauważać starań bliskich w etapach nasilenia się choroby, nie oznacza to jednak, że tego wsparcia nie potrzebują. Depresja jest chorobą i tak, jak w każdej chorobie, osoba chora potrzebuje opieki i pomocy innych. Walka z chorobą i rekonwalescencja będą łatwiejsze i sprawniejsze, kiedy chory będzie miał na kim się oprzeć i na kogo liczyć w trudnych chwilach.

Jeśli takie objawy utrzymują się przez dłuższy czas, powinniśmy skonsultować się z psychologiem, który udzieli nam odpowiedniego wsparcia. Takie wsparcie w Siemianowicach Śląskich znajdziemy między innymi w Ośrodku Interwencji Kryzysowej, czy Samodzielnym Publicznym Zespole Lecznictwa Psychiatrycznego.